Badacze szacują, że dla co trzeciej osoby przykry zapach oddechu staje się codziennym problemem, na który poszukują rozwiązania. Wielokrotnie: bezskutecznie. Przyczyny są ogólnie znane: rzadko myjemy zęby, palimy papierosy, czy zupełnie prozaiczne, jak obecność czosnku lub cebuli w potrawie. Jednak nie zawsze tak samo łatwo pozbędziemy się problemu, jak łatwo go sobie sprawiliśmy.
MIT: Nieświeży oddech rano to sygnał choroby
Nie. Nieświeży oddech rano, który może tylko nam się wydaje, że jest nieświeży, jest właściwie całkiem normalny. Po przebudzeniu czujemy w ustach nieprzyjemny posmak, ale też wyczuwamy nieświeżą woń. To tylko znak, że w jamie ustnej i przewodzie pokarmowym żyje mikrobiota. Tak właśnie nazywamy wszystkie bakterie, wirusy i grzyby zasiedlające dane środowisko. Po nocy, gdy wydzielanie śliny było mniejsze, bakterie miały lepsze warunki do rozwoju.
– Jama ustna człowieka nie jest sterylną przestrzenią, w której nie ma ani jednej bakterii. Nawet jeśli pamiętamy o myciu zębów, drobnoustrojów jest w niej miliony. To nie znaczy, że wszystkie są szkodliwe. Bakterie w procesach metabolicznych wytwarzają szereg związków lotnych, które skutkują odczuwaniem przykrej woni, a są to m.in. siarkowodór, tiole (merkaptany), dimetyloamina, kadaweryna. Jest ich o wiele więcej, bo aż 150 zidentyfikowanych! – wyjaśnia lek. dent. Aleksander Gajos z Dentim Clinic Medicover w Katowicach.
MIT: Płukanka pomoże
Nieprawda. Płukanka może jedynie zamaskować nieświeży oddech, niestety, nie rozwiąże problemu. Powróćmy do początku: przede wszystkim należy zidentyfikować źródło nieświeżego oddechu. Jeśli myjemy zęby, używamy pasty z fluorem, zgłaszamy się na kontrole do dentysty, to w zasadzie wyeliminowaliśmy 90% źródeł potencjalnych problemów. Używając płukanki, tylko maskujemy brzydki zapach, również ograniczamy rozwój flory bakteryjnej, co daje poczucie świeżego oddechu na kilkadziesiąt minut, nie na stałe.
– Zdrowe zęby nie oznaczają automatycznie zdrowej jamy ustnej, ważne są też dziąsła. Tam, w kieszonkach dziąsłowych, mogą gromadzić się resztki jedzenia i bakterie powodujące paradontozę. One też w dużym stopniu odpowiadają za nieświeży oddech, ale, co gorsza, także za przewlekłe zapalenia przyzębia. Poznamy je po zaczerwienionych, tkliwych i bolesnych dziąsłach oraz krwawieniu podczas szczotkowania. Konieczna jest wizyta u dentysty – radzi ekspert.
Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów płukanek, dentysta pomoże wybrać tę właściwą, bardziej specjalistyczną ze składnikami antybakteryjnymi, jeśli okaże się, że nasze dziąsła są siedliskiem bakterii.
MIT: Najlepsza będzie płukanka z alkoholem
To stwierdzenie też należy włożyć między bajki. Alkohol prowadzi do wysuszenia śluzówek, czyli zmniejsza wydzielanie śliny. Efekt? Powstaje dogodne środowisko dla rozwoju bakterii i nieświeży oddech tylko się nasila. Nie mamy też gwarancji, że usunie tylko te mikroby powodujące dolegliwość. Podobnie sytuacja wygląda z alkoholem w trunkach, który jest groźny nie tylko dla flory bakteryjnej, ale i śluzówek jamy ustnej.
– Międzynarodowy zespół naukowców opublikował wyniki swoich badań na łamach pisma „Microbiome Journal”, które pokazują, że im więcej alkoholu spożywamy, tym mniejsza jest ilość pożytecznych bakterii, m.in. kwasu mlekowego w jamie ustnej, a rośnie ilość tych o działaniu potencjalnie szkodliwym. Posunęli się nawet dalej we wnioskach, pisząc, że taka długotrwała zmiana powoduje nie tylko halitozę, ale też może zwiększać ryzyko niektórych nowotworów – ostrzega dentysta.
Jaką płukankę zatem wybrać? Te z fluorem dobre są do codziennej higieny i można z nich korzystać na własną rękę, natomiast jeśli chcemy wybrać preparat z alkoholem lub bardziej specjalistyczny – stosowany w chorobach dziąseł – lepiej skonsultujmy się najpierw z dentystą.
MIT: Mycie zębów wystarczy
Nie zawsze. Samo mycie zębów może nie być wystarczające, by pozbyć się nieświeżego oddechu. Na zębach już w kilka godzin od mycia rozwija się płytka nazębna, do której przylegają bakterie i namnażają się kolejne. Najczęściej są one z grupy Gram-dodatnich, jak Streptococcus mutans – główny winowajca próchnicy. Nie ona jednak jest odpowiedzialna za nieświeży oddech. Tam gdzie często zapominamy sięgnąć szczoteczką, czyli do rejonu przy dziąśle, rozwijają się bakterie beztlenowe, przykładowo: Porphyromonas gingivalis i Treponema denticola. One w procesach metabolicznych wytwarzają sporo związków o nieprzyjemnym zapachu. Kolejnym miejscem jest język. W jego bruzdach i szczelinach skrywa się sporo drobnoustrojów, które też pełnią swoją rolę w tworzeniu całego bukietu nieprzyjemnych woni.
– Higiena dziąseł i języka jest równie ważna, jak mycie samych zębów w utrzymaniu zdrowia jamy ustnej, a przy tym neutralnego zapachu. Specjalne techniki szczotkowania wymiatająco-wibracyjne pomogą dokładniej oczyścić kieszonki dziąsłowe, a skrobaczka do języka oczyści ten narząd z zalegających resztek jedzenia i nadmiaru bakterii – radzi lek. dent. Aleksander Gajos.
MIT: Brzydki zapach oznacza chorobę
Nie zawsze. W około 90% przypadków za zapach z ust odpowiedzialny jest stopień higieny, czyli mycie zębów odpowiednią szczoteczką, techniką i pastą oraz z wykorzystaniem dodatkowych akcesoriów, jak nitka, irygator czy płukanka. W pozostałych 10% możemy się zastanowić, czy za nieświeżym oddechem nie stoją choroby, które nie są związane bezpośrednio z jamą ustną, jak cukrzyca, choroby nerek czy problemy gastryczne lub laryngologiczne.
– Przedłużający się nieświeży oddech powinien być obowiązkowo skonsultowany przez dentystę, który wykluczy źródła pochodzące z zębów, dziąseł i w ogóle jamy ustnej. Główne przyczyny to próchnica i stany zapalne przyzębia. Jeśli badanie niczego nie stwierdzi, wtedy zalecana jest wizyta u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Niepokoić powinien nas zapach acetonu w oddechu, który może sygnalizować cukrzycę, z kolei amoniaku: problemy z nerkami. Nie bez winy mogą być przewlekłe stany zapalne zatok, a także refluks żołądkowo-przełykowy – opisuje ekspert Dentim Clinic Medicover.
Nieświeży oddech z okazjonalnej przypadłości niech nie staje się regułą. Podstawą jest właściwa higiena jamy ustnej i troska o jej dobrą florę bakteryjną. Jak to zrobić? Podstawa to unikanie papierosów, alkoholu, cukrów prostych (słodyczy). Do diety wprowadźmy produkty probiotyczne, jak kefiry i kiszonki. W aptekach możemy również kupić preparaty z cynkiem, który posiada właściwości absorbujące nieprzyjemne zapachy.
lek. stom. Aleksander GajosEndodonta z Dentim Clinic Medicover w Katowicach